FeO + HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + H2O 2023

FeO + HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO + H₂O được chinese.com.vn/giao-duc biên soạn là phản ứng oxi hóa khử khi cho sắt oxit tác tác dụng với dung dịch HNO₃ loãng sau phản ứng thu được muối sắt (III) và khí không màu hóa nâu trong không khí. Hy vọng với tài liệu này sẽ giúp các bạn học sinh biết cách viết và cân bằng chính xác phương trình, từ đó vận dụng vào làm các dạng bài tập. Mời các bạn tham khảo.

1. Phương trình phản ứng FeO tác dụng HNO₃ loãng

3FeO + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 5H₂O

2. Cân bằng phương trình FeO + HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO + H₂O

Fe⁺²O + HN⁺⁵O₃ → Fe⁺³(NO₃)₃ + N⁺²O + H₂O

Ta có 

Phương trình phản ứng

3FeO + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 5H₂O

3. Điều kiện phản ứng giữa FeO và axit HNO₃ loãng

Nhiệt độ

4. Cách tiến hành phản ứng giữa FeO và axit HNO₃ loãng

Cho oxit sắt II tác dụng với dung dịch axit HNO₃.

5. Hiện tượng phản ứng FeO và axit HNO₃ loãng

Chất rắn màu đen Sắt II Oxit (FeO) tan dần và xuất hiện khí Nito oxit (NO) hóa nâu ngoài không khí.

6. Tính chất hóa học của FeO

Các hợp chất sắt (II) có cả tính khử và tính oxi hóa nhưng tính khử đặc trưng hơn, do trong các phản ứng hóa học ion Fe²⁺ dễ nhường 1e thành ion Fe³⁺:

Fe²⁺ + 1e → Fe³⁺

• Tính chất đặc trưng của hợp chất sắt (II) là tính khử.

Các hợp chất sắt (II) thường kém bền dễ bị oxi hóa thành hợp chất sắt (III).

FeO là 1 oxit bazơ, ngoài ra, do có số oxi hóa +2 – số oxi hóa trung gian → FeO có tính khử và tính oxi hóa.

FeO là 1 oxit bazơ:

• Tác dụng với dung dịch axit: HCl; H₂SO_{4 loãng}…

FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂

FeO + H₂SO_{4 loãng} → FeSO₄ + H₂O

FeO là chất oxi hóa khi tác dụng với các chất khử mạnh: H₂, CO, Al → Fe:
FeO + H₂

​ Fe + H₂O

FeO + CO

​ Fe + CO₂

3FeO + 2Al

​ Al₂O₃ + 3Fe

FeO là chất khử khi tác dụng với các chất có tính oxi hóa mạnh: HNO₃; H₂SO_{4 đặc;} O₂…
4FeO + O₂

​ 2Fe₂O₃

3FeO + 10HNO_{3 loãng} → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 5H₂O

FeO + 4HNO_{3 đặc,nóng} → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O

2FeO + 4H₂SO₄ đặc, nóng → Fe₂(SO₄)₃ + SO₂ + 4H₂O

7. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1. Cho phản ứng: FeO + HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO + H₂O. Trong phương trình của phản ứng trên, khi hệ số của FeO là 3 thì hệ số của HNO₃ là

A. 6

B. 10

C. 8

D. 4

Đáp án B: 3FeO + 10HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 5H₂O

Câu 2. Hòa tan một lượng Fe_xO_y bằng H₂SO₄ loãng dư được dung dịch X. Biết X vừa có khả năng làm mất màu dung dịch thuốc tím, vừa có khả năng hòa tan được bột Cu. Oxit sắt đó là:

A. FeO

B. Fe₂O₃

C. Fe₃O₄

D. A hoặc B

Đáp án C

Hòa tan được Cu là tính chất của muối Fe (III), hấp thụ được khí Cl₂ là tính chất của muối Fe(II). FexOy hòa ta trong H₂SO₄ loãng tạo ra đồng thời muối Fe (III) và muối Fe (II) là sắt từ oxit Fe₃O₄.

Phương trình hóa học

Fe₃O₄ + 4H₂SO₄ → FeSO₄ + Fe₂(SO₄)₃ + 4H₂O

Cu + Fe₂(SO₄)₃ → CuSO₄ + 2FeSO₄

6FeSO₄ + 3Cl₂ → 2Fe₂(SO₄)₃ + 2FeCl₂.

Câu 3. Cách nào sau đây có thể dùng để điều chế FeO?

A. Dùng CO khử Fe₂O₃ ở 500°C.

B. Nhiệt phân Fe(OH)₂ trong không khí.

C. Nhiệt phân Fe(NO₃)₂

D. Đốt cháy FeS trong oxi.

Đáp án A

Câu 4. Hòa tan hết m gam Fe bằng 400ml dung dịch HNO₃ 1M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch chứa 26,44 gam chất tan và khí NO (sản phẩm khử duy nhất). Giá trị của m là:

A. 7,84

B. 6,12

C. 5,60

D. 12,24

Đáp án A

n_HNO3 = 0,4 mol ⇒ m_HNO3 = 0,4.63 = 25,2 gam

Fe + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO + H₂O (1)

Phản ứng (1) xảy ra, khối lượng chất tan giảm đi, mà theo đề bài, khối lượng chất tan là 26,44 gam > 25,2 gam nên xảy ra phản ứng hoà tan Fe dư

2Fe³⁺ + Fe → 3Fe²⁺ (2)

⇒ phản ứng (1) xảy ra hoàn toàn,

n_Fe(1) = 1/4n_HNO3 = 0,1 mol

⇒ m_Fe(1) = 5,6 gam ⇒ m_Fe(2) = 26,44 – 0,1.242 = 2,24 gam

m_Fe = 5,6 + 2,24 = 7,84 gam

Câu 5. Câu phát biểu nào dưới đây là đúng ?

A. Thép là hợp kim của Fe không có C và có một ít S, Mn, P, Si.

B. Thép là hợp kim của Fe có từ 0,01 – 2% C và một ít Si, Mn, Cr, Ni.

C. Thép là hợp kim của Fe có từ 2-5% C và một ít S, Mn, p, Si.

D. Thép là hợp kim của Fe có từ 5-10% C và một lượng rất ít Si, Mn, Cr, Ni.

Đáp án B

Câu 6: Dãy các chất và dung dịch nào sau đây khi lấy dư có thể oxi hoá Fe thành Fe (III)?

A. HCl, HNO_{3 đặc}, nóng, H₂SO_{4 đặc, nóng}

B. Cl₂, HNO_{3 nóng}, H₂SO_{4 đặc, nguội}

C. bột lưu huỳnh, H₂SO_{4 đặc}, nóng, HCl

D. Cl₂, AgNO₃, HNO_{3 loãng}

Đáp án D

2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

Fe + 3AgNO₃ → Fe(NO₃)₃ + 3Ag

Fe + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

Câu 7. Dung dịch FeSO₄ không làm mất màu dung dịch nào sau đây?

A. Dung dịch KMnO₄ trong môi trường H₂SO₄

B. Dung dịch K₂Cr₂O₇ trong môi trường H₂SO₄

C. Dung dịch Br₂

D. Dung dịch CuCl₂

Đáp án D

Câu 8. Để a gam bột Fe trong không khí một thời gian, thu được 9,6 gam chất rắn X. Hoà tan hoàn toàn X trong dung dịch HNO₃ loãng (dư), thu được dung dịch Y và khí NO (sản phẩm khử duy nhất của). Cho dung dịch NaOH dư vào Y, thu được kết tủa, Lọc kết tủa rồi nung ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi, thu được 12,0 gam chất rắn. Số mol HNO₃ đã phản ứng là:

A. 0,75.

B. 0,65.

C. 0,55.

D. 0,45.

Đáp án C

(a gam Fe + O) → 9,6 gam X (Fe, FeO, Fe₂O₃, Fe₃O₄)

+HNO₃→ dd Y (Fe³⁺,H+,NO₃^– ) + NO)

Y + NaOH (dư) → Fe(OH)₃ → Fe₂O₃ (12 gam)

m_O = 9,6 – 8,4 = 1,2 gam

⇒ n_Fe = 0,15 mol; n_O = 0,075 mol

a = 12.112/160 = 8,4 gam

m_O = 9,6 – 8,4 = 1,2 gam

→ n_Fe = 0,15 mol; n_O = 0,075 mol

Fe → Fe³⁺ + 3e                             O + 2e → O^2-

0,15    0,15      0,45                           0,075      0,15

N⁺⁵ + 3e → N⁺²

0,1     0,3       0,1

Câu 9. Dãy kim loại tác dụng được HNO₃ đặc nguội:

A. Ag, Al, Zn, Cu

B. Ag, Zn, Cu, Mg

C. Fe, Cu, Mg, Zn

D. Mg, Cu, Fe, Zn

Đáp án B

Fe, Al, Cr không tác dụng với HNO3 đặc nguội vì bị thụ động

3Ag + 4HNO₃ → 3AgNO₃ + NO + 2H₂O

3Zn + 8HNO₃ → 3Zn(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

3Mg + 8HNO₃ → 3Mg(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

Câu 10. Hoà tan 15,6 gam hỗn hợp bột Al và Mg trong dung dịch HCl dư. Sau phản ứng khối lượng dung dịch axit tăng thêm 14 gam. Khối lượng nhôm và magie trong hỗn hợp đầu là:

A. 2,7 gam và 1,2 gam

B. 5,4 gam và 2,4 gam

C. 5,8 gam và 3,6 gam

D. 10,8 gam và 4,8 gam

Đáp án D

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có: m_H2 = 15,6 – 14 = 1,6 gam

Mặt khác theo công thức 1 và theo đề ta có hệ phương trình:

(Khi tham gia phản ứng Al nhường 3 e, Mg nhường 2 e và H₂ thu về 2 e)

3.n_Al + 2.n_Mg = 2.n_H2 = 2.1,6/2 (1)

27.n_Al +24.n_Mg = 15,6 (2)

Giải phương trình (1), (2) ta có n_Al = 0,4 mol và n_Mg = 0,2 mol

Từ đó ta tính được m_Al = 27.0,4 = 10,8 gam và m_Mg = 24.0,2 = 4,8 gam

Câu 11. Cho hỗn hợp bột X gồm 0,04 mol Fe và 0,015 mol Cu tác dụng với oxi ở nhiệt độ cao thu được 3,24 g hỗn hợp Y. Cho Y tan hết vào dung dịch chứa 0,12 mol HCl và 0,035 mol HNO₃ thu được 1,05 khí NO duy nhất và dung dịch Z (không chứa NH₄⁺) . Thêm dung dịch AgNO₃ dư vào Z thu được m gam chất rắn. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn, N (⁵⁺) chỉ bị khử thành NO, giá trị của m là :

A. 20,73

B. 41,46

C. 34,44

D. 40,65

Đáp án A

Qui hỗn hợp Y về: Fe; Cu; O

Bảo toàn khối lượng: m_Fe + m_Cu + m_O = m_Y

→ n_O(Y) = 0,0025 mol

Ta thấy : n_NO = n_HNO3 → Sau phản ứng không còn NO₃^– trong dung dịch.

Bảo toàn O: n_O(Y) + 3n_HNO3 = n_NO + n_H2O → n_H2O = 0,0725 mol

Bảo toàn H: n_HCl + n_HNO3 = n_H+(X) + 2n_H2O

→ n_{H+ dư} = 0,01 mol

Bảo toàn điện tích trong X: 2n_Fe²⁺ + 3n_Fe³⁺ + 2n_Cu²⁺ + n_H⁺ = n_Cl–

Mặt khác n_Fe²⁺ + n_Fe³⁺ = 0,04 mol

→ n_Fe²⁺ = 0,08; n_Fe³⁺ = 0

Khi cho AgNO₃ vào :

3Fe²⁺ + 4H⁺ + NO₃^– → 3Fe³⁺ + NO + 2H₂O

0,0075 ← 0,01

Fe²⁺ + Ag⁺ → Fe³⁺ + Ag

0,0325

Cl^– + Ag⁺→AgCl

0,12

→ m = 20,73 g

Câu 11. Hoà tan hết 9,4 gam hỗn hợp Fe; FeO; Fe₃O₄; Fe₂O₃ trong dung dịch HNO₃ đặc nóng dư được 1,68 lít khí NO₂ (đktc, sản phẩm khử duy nhất) và dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y được m gam muối. Giá trị của m:

A. 64,90

B. 60,50

C. 30,25

D. 65,30

Đáp án B

Ta quy đổi thành Fe và O

Fe⁰ → Fe³⁺

N⁵⁺ → N⁴⁺

O⁰ → O²⁻

Bảo toàn mol e: 3n_Fe = n_NO2 + 2n_O

⇔3n_Fe = 0,15 + 2n_O

56n_Fe + 16n_O = 9,4

n_Fe = 0,125 (mol)

n_O = 0,15 (mol)

n_NO3−= 3n_Fe = 0,375 (mol)

⇒m_Fe(NO3)3 = m_Fe + m_NO3− = 0,125.56 + 0,375.62 = 30,25 (g)

Câu 13. Nung m bột Cu trong oxi, sau 1 thời gian thu được 14,8 gam hỗn hợp chất rắn A gồm (Cu, CuO, Cu₂O). Hòa tan hỗn hợp A trong HNO₃ đặc, nóng vừa đủ thu được 3,36 lít khí NO₂ (đktc, sản phẩm khử duy nhất) và dung dịch B. Giá trị của m là:

A. 41,6

B. 19,2

C. 25,6

D. 12,8

Đáp án D:  Bảo toàn e ta có: m/64.2 = (14,8 – m)/32.4 + 0,15.1 → m = 12,8 gam

Mời các bạn tham khảo thêm một số tài liệu liên quan

Trên đây chinese.com.vn/giao-duc đã đưa tới các bạn bộ tài liệu rất hữu ích FeO + HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO + H₂O. Để có kết quả cao hơn trong học tập, chinese.com.vn/giao-duc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Chuyên đề Toán 9, Chuyên đề Vật Lí 9, Lý thuyết Sinh học 9, Giải bài tập Hóa học 9, Tài liệu học tập lớp 9 mà chinese.com.vn/giao-duc tổng hợp và đăng tải.

Ngoài ra, chinese.com.vn/giao-duc đã thành lập group chia sẻ tài liệu học tập THCS miễn phí trên Facebook: Luyện thi lớp 9 lên lớp 10. Mời các bạn học sinh tham gia nhóm, để có thể nhận được những tài liệu mới nhất.